تمکین در لغت به معنی اطاعت و فرمان برداری است و در اصطلاح حقوقی به معنای اطاعت زن از شوهر و اجرای وظایف خود نسبت به او است. در صورت عدم تمکین زن مرد می تواند به تنظیم دادخواست الزام به تمکین مبادرت کند. تمکین در دو معنای عام و خاص به کار می‌رود. تمکین عام به معنی اطاعت کلی از شوهر و تمکین خاص به معنای اجرای وظایف زناشویی است.
آثار عدم تمکین زن
اگر زن تمکین نکند نفقه، اجرت المثل و نحله به او تعلق نمی‌گیرد. در برخی موارد زوج در صورت عدم تمکین زوجه، می‌تواند با اجازه دادگاه ازدواج مجدد داشته باشد. علاوه بر ایناگر زن تمکین نکند و مرد بخواهد او را طلاق بدهد دیگر شرط تنصیف دارایی که در شرایط معمول به هنگامی که مرد زن خود را طلاق می دهد مکلف به آن است، اعمال نمی‌شود.
الزام به تمکین در دوران عقد
زوجه باکره بر طبق قانون از حق حبس برخوردار است. براساس حق حبس، اگر زوج در دوران عقد، دادخواست الزام به تمکین زوجه بدهد، زوجه باکره می‌تواند به دادگاه اعلام کند که از حق حبس خود استفاده می‌کند. بر همین اساس زن تا زمانی که همه مهریه خود را نگرفته است می‌تواند از همسر (ش تمکین نکند. نکته حائز اهمیت این است که درصورتیکه زوجه باکره، پیش از این از زوج تمکین عام کرده باشد و وظایف عرفی و قانونی همسری در برابر شوهر را انجام داده باشد دیگر نمی‌تواند به حق حبس خود استناد کند.
در چه شرایطی زن می‌تواند از شوهر خود تمکین نکند؟
اگر زن در عادت ماهانه باشد زوجه می‌تواند تمکین خاص نکند و رابطه زناشویی نداشته باشد. علاوه بر این بر اساس قانون مدنی، اگر زوج بعد از عقد دچار بیماری مقاربتی شود، زن می‌تواند از رابطه زناشویی امتناع کند بدون اینکه این امتناع، نفقه او را به خطر اندازد.
بر اساس ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی در برخی شرایط زن می تواند مسکنی جدا از همسر خود داشته باشد بدون اینکه مانعی برای نفقه او ایجاد شود. بر طبق قانون اگر زن اثبات کند که حضورش در منزل زوج، باعث خوف ضرر و زیان بدنی، مالی و یا شرافتی می‌شود می‌تواند تا زمان رفع این معذوریت، جدای از شوهرش زندگی کند.
زن ناشزه
نشوز به عدم انجام وظایف زناشویی از سوی زن گفته می شود و زن نشوز کنند ناشزه نامیده می‌شود. در صورت نشوز زن، مرد این امکان را دارد که اقدام به طرح دادخواست الزام به تمکین کند. در صورت اثبات عدم تمکین، نفقه زن ساقط می‌شود.
مدارک لازم برای طرح دعوای الزام به تمکین
طرح دعوای الزام به تمکین نیاز به ارائه سند ازدواج، شناسنامه و کارت ملی زوج، اجاره نامه یا سند مالکیت منزل، اظهارنامه مبنی بر دعوت رسمی از زوجه به زندگی مشترک و استشهادیه مبنی بر ترک منزل مشترک از طرف زوجه دارد.
ارائه‌ی سند مالکیت منزل یا اجره نامه به این دلیل است که تمکین زن نیاز به اسباب و مقدماتی دارد و تهیه منزل برای این امر ضروری است. اگر مرد مسکن مناسب و درخوری فراهم نکرده باشد نمی‌تواند برای الزام به تمکین درخواست بدهد.
وکیل دعوای الزام به تمکین
چه زوج و چه زوجه برای احقاق حقوق و تسریع روند رسیدگی به پرونده به وکیل و مشاور حقوقی نیاز دارند. حضور چنین فردی به آن‌ها کمک می‌کند تا تصمیم درستی اتخاذ کنند و از تضییع حقوق‌شان جلوگیری نمایند.
