سهم پدر و مادر از دیه فرزند چقدر است؟

در قانون مجازات اسلامی دیه تعریف شده است. دیه میزان معینی است که در شرع مقدس اسلام تعیین شده است و برای جنایاتی که عمدا یا غیرعمد بر شخص صورت می‌گیرد و باعث نقص عضو یا جراحات یا فوت شخص می‌شود. براساس قانون هرشخصی که عمدا یا غیر عمد به کسی خسارت وارد کند، باید خسارت وارد شده را جبران کند. زمانیکه شخص به دلیل جنایتی که عمدا یا غیرعمد بر وی وارد شده است، فوت کند، دیه وی متعلق به وراث وی برطبق قانون است. در نتیجه اینگونه نیست که هریک از وارثین هر سهمی که بخواهد از دیه بردارد.

برطبق قانون مجازات اسلامی زمانی دیه از طرف شخص مجنی علیه یا وراث وی قابل مطالبه است که صدمه وارد شده به شخص غیرعمد مانند تصادف رانندگی باشد که باعث جراحت بدنی یا فوت شخص شود و این صدمه و جنایت عمدی نباشد.اما به دلیل تقصیر شخص مرتکب به شخص مجنی علیه، دیه تعلق می‌گیرد. همچنین در مواردی که جنایت یا صدمه به شخص عمدا صورت گیرد، مانند زمانیکه اولیای دم مجنی علیه از قصاص بگذرند و درخواست دیه نمایند، به شخص مجنی علیه فوت شده دیه تعلق می‌گیرد. در همه این موارد شخصی که صدمه دیده است یا در صورتیکه شخص مجنی علیه به دلیل جنایت فوت کند، اولیای دم می‌توانند با مطرح کردن شکایت کیفری، دیه را مطالبه نمایند.

در قانون مجازات اسلامی بیان شده است، در صورتیکه به شخصی صدمه‌ای عمدی یا غیرعمدی وارد و باعث خسارات جانی یا نقص عضو و فوت شود، به وی دیه برطبق شرع مقدس اسلام تعلق می‌گیرد. دیه به چه کسانی تعلق خواهد گرفت.؟ برطبق قانون مجازات اسلامی، دیه باتوجه به این نکته که شخص فوت کند یا زنده باشد، به اشخاص ذیل دیه تعلق می‌گیرد:

اشخاصی که دیه متوفی به آنها تعلق می‌گیرد که در سه طبقه دسته بندی شده است. در صورتیکه طبقات بالاتر از وراث وجود داشته باشند، به وراث طبقه پایین، سهم دیه متوفی تعلق نمی‌گیرد. طبقات وراث در تقسیم دیه همانند طبقات وراث در سهم الارث است که شامل موارد ذیل است:

برطبق قانون میزان سهم دیه هریک از وراث مانند میزان سهم الارث از ترکه متوفی است. در قانون مدنی طبقات وراث  و سهم هریک مشخص شده است. هریک از وراث درطبقات بالاتر باعث می‌شود به وراث طبقه پایین‌ترسهم دیه تعلق نگیرد. همچنین درتبصره ماده 452 قانون مجازات اسلامی بیان شده است که بستگان مادری، دیه شخص متوفی به آنها نمی‌رسد. در نتیجه وارثین مجنی‌علیه بعد ازمشخص نمودن سهم دیه هریک از وراث، مبلغ دیه را تقسیم نمایند و در این حالت بستگان مادری، سهمی در تقسیم دیه متوفی ندارند.

سهم پدر و مادر از دیه فرزند متوفی برطبق سهم الارث آنها در قانون ارث است. اگر همسر متوفی باردار باشد، به جنین نیز سهم دیه می‌رسد. در صورتی جنین از دیه متوفی سهم دارد که انعقاد نطفه قبل از فوت شخص باشد و جنین زنده به دنیا آید، حتی اگر بعد از دنیا آمدن فوت کند. اگر شخصی که باعث فوت مجنی‌علیه شده است از وارثین متوفی باشد، به وی دیه تعلق نمی‌گیرد. در مرحله اول سهم دیه به پدر ومادر متوفی تعلق دارد. اما در صورتیکه متوفی همسر و فرزند داشته باشد، سهم دیه اولیای دم مجنی‌علیه متفاوت است.

در صورتیکه شخص متوفی مجرد باشد و به وی دیه تعلق بگیرد، تمام مبلغ دیه به پدر ومادر وی می‌رسد. در این حالت برطبق قانون، سهم مادر از دیه فرزند مجرد یک سوم و سهم پدر از دیه فرزند مجرد، دو سوم تعیین شده است. در صورتیکه شخص متوفی مجرد برادر و خواهر داشته باشد و پدر ومادر در قید حیات باشند، به برادر و خواهر وی دیه تعلق نمی‌گیرد. اما اگر پدر و مادر متوفی مجرد فوت کرده باشند، دیه به خواهر و برادر متوفی مجرد می‌رسد.همچنین در صورتیکه پدر متوفی مجرد زنده باشد و مادر فوت کرده باشد، تمام سهم دیه به پدر تعلق دارد و برادر و خواهر هیچ سهمی از دیه متوفی مجرد ندارند.

حالت دیگر از سهم دیه پدر و مادر مربوط به متوفی متاهل است. در صورتیکه شخص متوفی متاهل است و دارای همسر و فرزند است، سهم دیه به تمام وراث تعلق دارد. اگر همسر متوفی فرزند داشته باشد، به وی یک هشتم سهم دیه تعلق می‌گیرد.سهم پدر ومادر هر کدام از سهم دیه فرزند متوفی متاهل یک ششم دیه است. سپس بقیه مبلغ دیه بین فرزندان تقسیم می‌شود.

در نتیجه سهم پسر از دیه پدر متوفی دوبرابر سهم دختر است. همچنین اگر همسر متوفی باردار باشد، جنین از دیه سهم دارد. در صورتیکه شخص متوفی متاهل خانم است و ازدواج کرده باشد و دارای فرزند است، از مبلغ دیه، یک چهارم به همسر دائمی وی تعلق دارد. اما اگر زوجه فرزند نداشته باشد، سهم شوهر از دیه همسر خود، نصف سهم دیه است.همچنین در صورتیکه شخص متوفی مرد باشد و همسر دائمی داشته باشد که فرزند ندارد، به همسر وی یک چهارم سهم دیه تعلق می‌گیرد و بقیه مبلغ دیه به والدین متوفی می‌رسد.

در صورتیکه جنایت وارد شده به مجنی علیه عمد یا شبه عمد باشد، شخصی که جنایت را مرتکب شده است باید دیه را پرداخت نماید. اما اگر شخص مرتکب جنایت عمدی مجنون یا نابالغ باشد و جنایت باعث قتل و صدمه عمدی یا شبه عمدی باشد، عاقله مسئول پرداخت دیه است. دراین مورد باید جنایت عمدی یا شبه عمدی به وسیله ادله اثباتی مانند شهادت شهود،علم قاضی و قسامه ثابت شود. برطبق ماده 468 قانون مجازات اسلامی، پدر، پسر و خویشاوندان ذکور منسوب به پدر و مادر با توجه به طبقات ارث عاقله شخص نابالغ و مجنون در جنایت خطای محض هستند.