ممکن است مرد و زنی که در عقد دائم هستند بنا به دلایلی تصمیم به جدایی بگیرند. در این صورت می توانند با طلاق توافقی از یکدیگر جدا شوند. یکی از مهم ترین مسائلی که طرفین باید پیش از طلاق درمورد آن تصمیم بگیرند و توافق کنند، مساله مهریه است.
به طور کلی به محض وقوع عقد، زن مالک تمام مهریه است و هر زمان که بخواهد می تواند مهریه خود را از مرد طلب کند و آن را هر طور که مایل است خرج کند. در برخی شرایط ممکن است زن مهریه اش را ببخشد. زوجه به اشکال مختلف می تواند از مهریه خود بگذرد. بخشیدن مهریه می تواند به شکل اقرار زوجه به دریافت مهریه، ابراء مهریه توسط او، صلح مهریه در عوض چیزی، هبه کردن مهریه و یا از طریق بذل مهریه باشد.
بذل مهریه چیست؟
ممکن است زنی مهریه‌اش را در ازای طلاق بذل کند. بذل مهر در طلاق‌های خلع و مبارات انجام می‌شود، خُلع و مُبارات دو نوع طلاق توافقی هستند که در آن زن با واگذاری مالی به شوهر از وی طلاق می‌گیرد. البته زن می تواند بعد از طلاق توافقی تا زمانی که در عده طلاق است رجوع به مهریه کند. به عبارت دیگر مهریه ای را که بذل کرده طلب کند. منتها در این صورت، طلاق از حالت بائن به رجعی تبدیل می شود و این امکان برای مرد فراهم می شود تا در صورت تمایل، در زمان عده دوباره به همسر خود رجوع کند.
مطالبه مهریه طبق قانون
بر اساس ماده 1082 قانون مدنی به محض وقوع عقد نکاح زن مالک تمام مهر خود می شود حتی اگر بین زوجین نزدیکی واقع نشده باشد زن می تواند تمام مهریه را مطالبه کند و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید. مفاد این ماده ناظر به موردی است که مهرالمسمی عین معین باشد و ارتباطی به سایر انواع مهر مانند مهرالمثل یا مهرالمتعه ندارد.
قانون مدنی در ماده 1092 بیان می کند که در هنگام طلاق اگر نزدیکی انجام نشده باشد زن مستحق نصف مهر خواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلا به او داده باشد می تواند آن را پس بگیرد. حکم این ماده در مورد استحقاق زن به نصف مهر است که از آثار طلاق قبل از وقوع نزدیکی است و تعارضی با ماده 1082 ندارد.
در اجرای ماده 1092 در صورتی که عین مهر تلف شده باشد، شوهر می تواند مثل یا قیمت نصف مهر را زن بگیرد.
دادخواست بذل مهریه از طرف مرد
بنابراین اگر قبل از اینکه زن و شوهر نزدیکی داشته باشند کار به طلاق برسد و زوجه بخواهد مهریه را در قبال طلاق بذل کند، فقط نصف مهریه به او تعلق می گیرد. نکته مهم در این مورد این است که در چنین حالتی حتما باید نوشته شود که زوجه مهریه استحقاقی را در قبال طلاق خلع بذل نمود. در غیر این صورت اگر نوشته شود که زوجه تمام مهریه مندرج در عقدنامه را بذل می کند در حالی که باکره باشد و رابطه زناشویی برقرار نشده باشد، بعد از وقوع طلاق، مرد می تواند در دادخواستی ما بذل طلاق و نصف مهریه را مطالبه کند.
