خدمات حقوقی، به عنوان خدماتی حیاتی برای بخش‌های صنعتی و تجاری جامعه در نظر گرفته می‌شود؛ اما تنها بخشی از خدمات حقوقی قابل ارائه توسط وکلا، مربوط به طرح دعاوی و دفاع از حقوق موکل نزد دادگاه می‌باشد. درکشورهای پیشرفته تر از لحاظ صنعتی و تجاری، یکی از امور ضروری که وکلا بدان اشتغال دارند، مشاوره حقوقی و تنظیم قرارداد برای موکل می‌باشد. ضرورت تنظیم متن قرارداد توسط وکیل قراردادها ناشی از اصل مدیریت اختلاف است. مدیریت اختلاف در یک رابطه تجاری یا مالی از آن جهت اهمیت دارد که اولاً با کاستن از زمینه‌های اختلاف، هزینه‌های مالی و زمانی حل و فصل اختلاف منتفی شود و دوماً در صورت بروز اختلاف، فرآیند حل اختلاف سریع، موثر و به صرفه باشد.
فواید مشورت با وکیل قرارداد
وکلا با دانش حقوقی خود و تجربه‌ای که در حل و فصل اختلافات اخذ نموده‌اند می‌دانند چگونه متن قرارداد را تنظیم کنند که اولاً عاری از ابهام باشد و دوماً تعهدات طرفین متعادل تنظیم شده باشد.
همچنین یکی از اصلی‌ترین خواص هر قراردادی، الزام‌آوری آن برای طرفین قرارداد است. قرارداد برای آن که الزام آور باشد باید در قالب قوانین موضوعه کشور معتبر و الزام آور تلقی شود؛ طبعا آشنایی با قوانین موضوعه برای شکل دهی به یک قرارداد به نحو الزام آور لازم است، از همین رو مشورت با وکیل قراردادها برای انعقاد قرارداد به نحوی الزام آور ضروری است تا قرارداد از لحاظ شکلی و ماهوی به نحوی منعقد شود که قانوناً الزام آور تلقی شود. به طور مثال اگر طرف قرارداد یک شخص حقوقی باشد لازم است مواردی برای امضا رعایت شود یا اجازه امضا کننده قرارداد احراز شود تا قرارداد نسبت به آن شخصیت حقوقی قابلیت اجرا و استناد داشته باشد.
الزام آوری هر متن قراردادی علاه بر چگونگی انعقاد آن، در گروی معانی حقوقی آن است، چرا که استفاده از هر واژه می تواند مفاد قرارداد را تحت شمول مقرره ای متفاوت و شرایط متفاوت قرار دهد، از همین روست که در حقوق هیچ واژگانی کاملاً مترادف نمی باشد و اگر چه ممکن است دو واژه به هم معنا برسند، لکن از لحاظ حقوقی کاملاً تفاوت داشته باشند.
به طور مثال کلمات قرض و عاریه در مکالمات روزمره به جای هم بکار می‌روند؛ اما از لحاظ حقوقی دو عقد متفاوت می باشند که هرکدام تعهدات و تکالیفی جداگانه اقتضا می نمایند، در نتیجه استفاده از هرکدام می تواند سرنوشت قرارداد را از حیث اجرای آن و یا الزام طرف مقابل به آن تغییر دهد. به این ترتیب، وکیل قراردادها علاوه بر این که می‌تواند زمینه بروز اختلافات را کاهش دهد، باعث تضمین تحقق اهداف مطلوب طرفین با به کار بردن واژگان مناسب می‌باشد.
اهمیت وجود وکیل قرارداد
صرف نظر از ابعاد متنی، تنظیم قرارداد از جانب وکیل قراردادها ابعاد ماهوی قرارداد نیز بسیار متاثر می سازد و به طور کلی بهره‌وری آن را افزایش می‌دهد. پیش‌بینی مراحل مختلف برای اجرای قرارداد، متعادل سازی و متوازن سازی تعهدات و تکالیف طرفین حین اجرای قرارداد، درنظر گرفتن بندهایی برای افزایش ضمانت اجرای قرارداد و تضمین تطابق مفاد قرارداد با قوانین موضوعه، مواردی می‌باشد که در صورت تنظیم توسط وکلای خبره می‌تواند چارچوب روابط قراردادی طرفین را مناسب، مطلوب و موثر سازد.
در صورت تنظیم قرارداد توسط وکیل پایه یک دادگستری ، می‌توان مطمئن بود که پیش بینی‌ها به نحوی انجام شده است که اختلافی ایجاد نشود؛ اما در فرضی که به دلایلی خارج از توافق طرفین، یک طرف از اجرای تعهدات و تکالیف خود سر باز زند، بازهم وجود یک قرارداد معتبر بین طرفین برای احقاق حق طرف متضرر ضروری است؛ بدیهی است مفاد چنین قراردادی برای دادگاه بسیار حائز اهمیت است و دادگاه بعد از درنظر گرفتن آن، طرف مقابل را به جبران خسارت یا انجام تعهد الزام می نماید؛ بنابراین احتمال نیز موجه است که قرارداد توسط وکیلی تنظیم شود که به زوایای مختلف قانون تسلط دارد تا مسیر احقاق حق در دادگاه به موجب قرارداد تسهیل و هموار شود.
به طور خلاصه، بنا به دلایل شکلی : 1- پرهیز از ابهام 2- استفاده از واژگان با معنای حقوقی متناسب 3- انعقاد قرارداد در قالب حقوقی الزام آور و به دلایل ماهوی : 1-برقراری تعادل و تناسب بین تعهدات و تکالیف طرفین، 2- قابلیت اجرای قرارداد و الزام طرف مقابل به آن 3- تضمین حل وفصل مطلوب و قاطع اختلافات ناشی از اجرای قرارداد ؛ تنظیم قرارداد با حضور و مداخله یک وکیل قراردادها مسلط ضروری است.
قرارداد چیست و شامل چه مواردی می‌شود؟
قرارداد موافقتنامه ای است که بین دو یا چند نفر برقرار می‌شود و انعقاد آن به این معنی است که طرفین پذیرفته اند که نسبت به انجام تعهدات و تکالیف مندرج در قرارداد پای‌بند می‌باشند و در صورت عدم انجام مفاد قرارداد، نتایج قانونی و مندرج در قرارداد را پذیرفته‌اند. در نتیجه قرارداد یک سند حقوقی است که از طرفی حقوق و تکالیف طرفین را تعیین می کند و از طرف دیگر مشخص می‌سازد که عدم انجام هر یک از تعهدات و تکالیف از جانب طرفین، چه عواقب و تضمیناتی دربرخواهد داشت.
به طور کلی متن تنظیم قرارداد باید از یک سری اصول پیروی کند که شامل موارد زیر می باشد:
- عنوان قرارداد
- تعاریف لازم
- مشخص نمودن طرفین قرارداد
- موضوع قرارداد
- مبلغ قرارداد
- شرایط قرارداد
- تعهدات بین طرفین قرارداد
- تضمین‌های طرفین
عناصر قرارداد
به طور کلی هر قرارداد در صورتی قرارداد دانسته می‌شود که شامل عناصر زیر باشد:
- رضایت دو طرفه: قرارداد منعکس کننده رضایت معتبر طرفین به انجام مفاد آن می باشد. اگر قراردادی بدون این رضایت معتبر منعقد شده باشد، از لحاظ حقوقی قرارداد محسوب نخواهد شد و اغلب غیرقابل استناد است.
- عوضین: قرارداد شامل یک یا چند تعهد است که طرفین در قبال هم برعهده می‌گیرند.
- اهلیت: برای وجود یک قرارداد معتبر می بایست تمام طرفین قرارداد از لحاظ قانونی صلاحیت و اهلیت انعقاد چنین قراردادی را دارند. به طور مثال در قراردادهای دارای جنبه مالی، اگر شخصیت حقیقی طرف قرارداد باشد، می بایست از لحاظ عقلی سالم و به سن رشد که در ایران 18 سال است رسیده باشد یا اگر شخصیت حقوقی باشد می بایست احراز شود که طبق اساسنامه شرکت اجازه انعقاد چنین قراردادی را دارد.
- قانونی باشد: موضوع قرارداد و همچنین شیوه اجرای آن می بایست منطبق بر قوانین موضوعه کشور باشد.
بیشتر بخوانیم: اطلاعات مهمی که در رابطه با تامین دلیل باید بدانید
اصول و نحوه تنظیم قرارداد چگونه است؟
تنظیم قرارداد، بسته به ماهیت شخصیت طرفین (حقیقی یا حقوقی) نوع طرفین (دولتی یا خصوصی یا شخص دارای تابعیت غیرایرانی) و همچنین موضوع قرارداد می‌تواند تابع شرایط و عوامل خاص باشد که هرکدام نیازمند بررسی و اخذ مشورت از وکیل قراردادها متخصص می باشد؛ با این وصف رعایت موارد زیر برای هر قراردادی ضروری است و سایر شرایط بسته به مواردی که ذکر شد باید رعایت شود و در صورت لزوم درج شود.
1. ترجیحاً مذاکرات انجام شده پیش از قرارداد به شیوه مکتوب انجام شود و یا در سندی مکتوب درج شود و به تایید هر دو طرف برسد.
2. عوضین قرارداد به طور مشخص ذکر شود. عوضین آن کالا یا خدمات یا اموال فکری می‌باشد که طرفین ارائه آن را به یکدیگر برعهده می‌گیرند. به این ترتیب یک طرف متعهد می‌شود که کالا یا خدماتی را در مقابل دریافت کالا یا خدمات یا وجه مالی به طرف مقابل ارائه دهد.
3. شروط قراردادی مورد توافق تصریح شود. شروط قراردادی جهت افزایش مطلوبیت قراردادی برای طرفین درج می شود. شروط قراردادی برای این تعبیه می‌شود که تعهداتی علاوه ارائه عوضین بر عهده طرفین قرارگیرد که این تعهدات اجرای تعهدات اصلی را تسهیل و یا مطلوب سازد. شروط قراردادی اگر در قرارداد به نحوی معتبر تصریح شوند قابلیت اجرا و الزام خواهند داشت، بنابراین بهتر است در تنظیم آن دقت لازم به عمل آید چرا که بخش عمده ای از پیچیدگی‌های اجرای قرارداد و اختتام آن در این بخش منعکس می‌شود.
4. به طور کلی بهتر است شرطی تحت عنوان عدم افشای اطلاعات تجاری و مالی درج شود؛ تا طرف مقابل نتواند حین یا پس از اختتام مدت قرارداد اطلاعاتی را که در ارتباط با اجرای قرارداد از طرف مقابل کسب کرده است، افشا سازد و در صورت افشا مکلف به جبران خسارت ناشی از آن باشد.
5. ضروری است برای هر قرارداد زمان شروع و موعد اختتام درج شود. بدیهی است می‌توان ضمن تعیین موعد اختتام، شرایطی برای تمدید آن در نظر گرفت اما نباید موعد خاتمه قرارداد را مسکوت گذاشت. همچنین لازم است که تشریفات اختتام قرارداد هم تصریح شود تا طرفین در یک فرآیند مشخص قرارداد را خاتمه دهند.
6. قرارداد و مفاد آن مبتنی بر قوانین موضوعه باشد که بر قرارداد حاکم است، چرا که در غیراینصورت ممکن است قابلیت اجرا و ماهیت الزام آور قرارداد مخدوش شود. بدیهی است صرف اشاره به شماره مواد و نام قوانین چنین شرطی را محقق نمی سازد و برای اطمینان از رعایت بند فوق اخذ مشورت از حقوقدانان مسلط ضروری است.
7. مشخص شود که طرفین رضایت خود را برای انعقاد قرارداد در چه قالبی اعلام خواهند کرد و مسئولیت عدم اعلام رضایت در زمان مناسب و به وسیله مناسب تعیین شود.
8. بهتر است برای افزایش کارآمدی قرارداد برای مواعد اجرای قرارداد ضمانت اجرا درج شود، به این معنی اگر یک طرف قرارداد تا موعد مقرر در قرارداد تعهدی از تعهدات خود را انجام نداد موظف به جبران خسارت به مبلغ تعیین شده در قرارداد خواهد بود.
9. عدم اجرای قراردادی که به نحو الزام آوری منعقد شده باشد بهرحال از لحاظ قانونی مواجه با ضمانت اجراست و می توان از طریق دادگاه الزام تعهد را درخواست نمود یا پرداخت خسارات ناشی از عدم ایفای تعهد را مطالبه نمود. اما الزام تعهد همواره عملاً میسر نمی‌باشد، همچنین ممکن است خسارت تقویمی توسط دادگاه کافی نباشد. در نتیجه برای تضمین اجرای قرارداد بهتر است ضمانت اجرایی برای عدم انجام تعهد در متن قرارداد گنجانده شود تا به عنوان امری بازدارنده مانع سرپیچی از اجرای تعهد شود و در صورت سرپیچی از قرارداد، مطالبه آن خسارات وارده را به نحوی موثر جبران کند.
10. بهتر است علاوه بر تعیین ضمانت اجرا، سازوکاری برای حل اختلافات احتمالی ناشی از اجرا یا تفسیر قرارداد در نظر گرفته می شود؛ این سازوکارها می تواند داوری یا مشابه آن باشد.
هزینه تنظیم قرارداد
قبل از هر اقدامی برای تنظیم قرارداد، باید بدانید که سابقه و تجربه وکیل قرارداد در موثر و دقیق بودن قرارداد بسیار مهم است. وکیل تنظیم کننده قرارداد باید از تمام قوانین و ضوابط تنظیم قرارداد مطلع باشد. از طرفی هزینه و تعرفه تنظیم قرارداد بستگی به میزان تجربه وکیل و همچنین موضوع قرارداد دارد، که هرچه قرارداد پیچیده تر و حساس‌تر باشد، بالطبع هزینه‌های بیشتری را شامل می‌شود. البته در نظر داشته باشید، حتی برای دو قرارداد با عنوان مشابه نیز با توجه به مفاد قرارداد هزینه‌های متفاوتی خواهد داشت.
برای دریافت مشاوره حقوقی هم اکنون با گروه وکلای سزا آنلاین تماس حاصل نمایید.
