بیشتر افراد یک بار هم که شده ماده 10 قانون مدنی را خوانده یا حداقل به گوششان رسیده است. طبق ماده 10 قانون مدنی ( قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نمودند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است). این ماده حاوی اصل آزادی قراردادها است. بنابراین قولنامه دستی، قراردادی است که اگر تمام شرایط قانونی در آن لحاظ شود، طبق ماده 10 قانون مدنی، میتواند بین افراد منعقد شود و دارای اعتبار است.
در این مقاله تلاش میکنیم، تعریف صحیحی از قولنامه دستی ارائه دهیم تا شما به درک درستی از قولنامه برسید. تا در نهایت در تنظیم قولنامه دستی خود بتوانید مهمترین نکات را لحاظ سازید که خدای ناکرده متضرر نشوید.
قولنامه دستی چیست؟
قولنامه دستی نوشته ای است که دو یا چند نفر در خصوص اموال خود، اعم از منقول یا غیر منقول، با یکدیگر در خارج از دفترخانه اسناد رسمی، معامله میکنند.
قولنامه در واقع نوشته ایست که توافق، به صورت وعده در انجام معامله صورت میگیرد. به طور مثال دو نفر مالی را مانند اتومبیل، با هم معامله میکنند، ولی خریدار قادر نیست مبلغ معامله را یکجا بپردازد، یا مالک اتومبیل کارهای مربوط به خلافی خودرو را هنوز انجام نداده، ولی هر دو طرف بابت خرید و فروش اتومبیل با یکدیگر توافق دارند. در چنین مواقعی، دو طرف نوشتهایی را تنظیم میکنند و توافقات انجام شده فی ما بین را در آن نوشته که به آن قولنامه میگوییم، مکتوب مینویسند.
محدودیت های قولنامه دستی
نکته قابل ذکر در قولنامه دستی این است که، در مدت زمانی که قولنامه دستی نوشته شده است، فروشنده نمیتواند مال مورد توافق را به شخص دیگری بفروشد و خریدار نیز متعهد است که مابقی مبلغ خرید را طبق تاریخ مورد توافق و مندرج در قولنامه به فروشنده تقدیم کند. بدین ترتیب قولنامه دستی، یک نوع سند عادی است که اگر به طور صحیح نوشته شود لازم الجرا است ودر دادگاه قابل استناد است.
قولنامه دستی با چه شرایطی در دادگاه اعتبار دارد؟
اعتبار قولنامه دستی در دادگاه بدون امضای شهود
قولنامه دستی اگر بصورت واقعی و بدور از ادعای جعل یا کلاهبرداری و عناوین مجرمانه نوشته شده باشد، و اگر شهودی هم آن را امضا نکرده باشد، و دادگاه نیز آن را احراز کرده باشد، مشمول ماده 10 قانون مدنی قرار میگیرد و بین طرفین اعتبار دارد و نافذ است.
اعتبار قولنامه دستی در دادگاه با امضای شهود
امضای شهود زیر قولنامه، در واقع اعتبار بخشیدن به اصالت قولنامه است. در واقع این که قولنامه دستی، چه شهود آن را امضا کرده باشد یا بدون امضا شاهد تنظیم شده باشد، تاثیری بر ضمانت اجرا و اعتبار قانونی آن ندارد. پس بدون شاهد نیز میتوان دعوی الزام به تعهد قولنامه دستی را مطرح کرد، ولی نکته بسیار مهم این است که اثبات اعتبار قولنامه دستی بدون امضا شاهد، کار پیچیده و سختی است که پیشنهاد ما این است که در این مورد حتما قبل از هر اقدامی، با یک وکیل زبده مشورت کنید.
نکاتی که باید حین نوشتن قولنامه دستی رعایت شود
پیشنهاد ما این است که تا جایی که امکان دارد از نوشتن قولنامه دستی پرهیز کنید، و اگر به هر نحوی مایل به نوشتن قولنامه هستید، حتی الامکان آن را در بنگاه تنظیم کنید تا بتوانید کد رهگیری دریافت کنید. باید بدانید که در صورت اختلاف، اعتبار سند رسمی بر سند عادی برای دادگاه بیشتر است و از طرفی، قولنامه ایی که دارای کد رهگیری است، اعتبارش از قولنامه دستی عادی بیشتر است.
اگر به هر دلیلی خواستار نوشتن قولنامه دستی هستید حتما نکات زیر را در حین نوشتن قولنامه رعایت کنید.
1-طرفین قولنامه یعنی خریدار و فروشنده باید به صورت کامل مشخص شده باشند، یعنی اسم و فامیل – نام پدر به همراه کد ملی هر یک.
2- اقامت طرفین قولنامه باید به طور دقیق مشخص شود. یعنی نشانی و تلفن ثابت و تلفن همراه هریک به طور دقیق و خوانا ذکر شود.
3- موضوع قولنامه باید مشخص و صراحت داشته باشد. از نوشتن قولنامههایی که موضوع آن مبهم و مردد است، جدا بپرهیزید.
4- در هنگام نوشتن قولنامه دستی زمان انجام معامله قطعی را قید کنید. مثلا مشخص کنید در فلان تاریخ برای انتقال قطعی، طرفین باید در بنگاه یا دفتر اسناد رسمی حضور یابند.
5- نکته بسیار مهم در تنظیم قولنامه دستی این است که حتی المقدور، ضمانت اجرا در نظر بگیرید. این که اگر یکی از طرفین به وعده خود عمل نکرد، ملزم به پرداخت خسارت میشود.
6- حداقل دو نفر زیر قولنامه را به عنوان شهود امضا کنند. نام و نام خانوادگی و مشخصات کامل شهود حتما درج شود. حتی الامکان شهود، مورد اعتماد هر دو طرف باشد.
7- شرایطی را در بند قولنامه به عنوان شروط قولنامه در نظر بگیرید، تا در صورت عدم انجام تعهد، هر کدام از طرفین حق فسخ و ابطال قولنامه را داشته باشند.
8- ثمن معامله و نحوهی پرداخت آن حتما به صورت واضح و مشخص در قولنامه ذکر شود.
9- تا وقتی سند رسمی به شما انتقال پیدا نکرد، از پرداخت تمام پول به فروشنده خودداری کنید.
10- قولنامه دستی را حتما در سه نسخه تهیه کنید. یکی در دست فروشنده، یکی در دست خریدار و دیگری نزد بنگاه به امانت گذاشته شود، در صورتی که در بنگاه معامله نمیکنید یک نسخه از قولنامه را نزد فردی امین که مورد وثوق دو طرف است به امانت بسپرید.
11- اگر کسی که قولنامه را امضا میکند وکیل یا نماینده مالک است، حتما از قانونی بودن سمت او و اجازه امضا وی از سوی مالک، مطمئن شوید و مدارک دال بر این ادعای او را رویت کنید.
با سلام
سال ۹۶ آپارتمانی را از برادرم(فروشنده) با قولنامه دستی (قولنامه امضای طرفین و دو شاهد که پدر و مادرم هستند را دارد و البته تعداد زیادی مطلع از این معامله) خریداری کردم و تمام پولش را دادم، فروشنده نیز گفت تا دو ماه دیگر سند خواهم زد ( شفاها )، خود فروشنده همین ملک را به مدت یکسال از من رهن کرد، حال پس از گذشت ۳ سال، نه تنها مدت رهنش تمام شد، بلکه فروردین امسال متوجه شدم که آپارتمان را همان سال به شخص دیگری فروخته و آن فرد در آنجا ساکن است و بلافاصله در دادگاه کیفری برای فروش مال غیر شکایت کردم. در طی این مدت سه سال با فریبکاری و تلاش برای ایجاد درگیری از توضیح درباره ملک خودداری کرده و من نیز ایران نبودم تا رسیدگی کنم. آپارتمان مذکور در کرج است و محل وقوع جرم (تنظیم قولنامه دستی) در تهران بوده و من در تهران شکایت کردم. مبلغ معامله با دستور شخص فروشنده به چند نفر از طلبکارانش(یکی از طلبکاران مطلع از انتقال این آپارتمان بوده و حاضر به شهادت در دادگاه است) و مابقی به خودش پرداخت شد و شرح پرداخت ها با اسم فرد و مبلغ آن در قولنامه دستی ذکر شده است. پس از چند ماه دوندگی، فروشنده در اظهاراتش اعلام کرده بود که امضای من جعل شده و این ها باهم تبانی کرده اند. با آن که مدارک پرداختی و اصل قولنامه دستی به دادگاه ارائه شده بود، قاضی به حرفهای من توجه نکرده و بدون احضار شهود و گرفتن شهادت آنها و نیز تشخیص امضا فروشنده، رای به منع تعقیب صادر کرد.
در این میان قاضی دلایل خود را دور بودن ملک و عدم امکان ارسال مامور به مکان آپارتمان و نیز عدم درج پلاک ثبتی ملک مورد نظر در داخل قولنامه اشاره کرد. داخل قولنامه آدرس دقیق ملک و حتی طبقه آن و نیز مشخصات فروشنده و خریدار و متراژ و امکانات همراه با مشخصات و کد ملی ذکر شده است.
حال چگونه باید دوباره شکایت کنم و آپارتمانم را پس بگیرم؟
مممننون مقاله خوبی بود
برای قولنامه دستی موتور هم میشه استفاده کرد این موارد رو یا نه ؟
سلام.بنده دریک شرکت ساختمانی راننده بودم که ریاست شرکت به بنده گفتن برای نصب gpsماشین شما مدت ۲۴ ساعت باید دراختیار شرکت باشه تا نصب بشه رو ماشین.وتمام مدارک خودرو را از بنده گرفتن برای تایید شدن که خودرو بنام بنده هست یا ن.دراین ۲۴ ساعت خودرو بنده را میدوزدن.و با امضای جعلی ماشین من را به یک نفر دیگر با قولنامه دستی میفروشند.اکنون آن شخص که ماشین را از سارق خریده .درخواست الزام به تنظیم سند کرده.در ضمن درمدت که بنده دراون شرکت کار میکردم.ریلست شرکت از تمام پرسنل برگه سفید امضا گرفته بود برای درخواست لپ تاب از شرکت.تا آنجایی که بنده اصلاع دارم با همون برگه سفید امضا من خودرو را بدون حضور من به شخص دیگری فروخته.
با سلام لطفا با شماره های روی سایت تماس بگیرید
باعرض درو وخسته نباشید مخلص نه سال قبل زمینی را خریداری کردم و فروشنده با اتفاق خانواده همگی قولنامه را امضا نمودند وزمین را تحویل گرفتم متاسفانه بعد از چند وقتی بخاطر دوستی و رفت اومدی که بفروشند داشتم ایشان قولنامه را برمیدارند و من بعد مدتی متوجه گم شدن ان شدم و از دوباره برایشان قولنامه دیگری تنظیم کردم و ایشان باز قولنامه را به خانواده خود جهت امضا برد و اورد حالا بعد از گذشت نه یتل خانواده ایشان شکایت نمودند و ادعا کردن مه انها امضا نکردن و امضای قولنانه جعای میباشد به همین خاطر بعد از کارشناسی معلوم شد که امضا ها جعلی می باشد بغیر از امضای فروشنده و قاضی حکم به باطل بودن قولنامه داده حال چگونه میتوانم احقاق حق کنم متشکر میشم راهنمایی بفرمایید باسپاس فروان
سلام دوست عزیز لطفا با شماره های روی سایت تماس بگیرید.
سلام بنده ماشینی خریداری کردم که الان قولنامه دارم و طرف رو پیدا نمیکنم برای زدن سندذ، ایا میتدنم کاری کنم یا خیر
با سلام لطفا با شماره های روی سایت تماس بگیرید.
سلام وقت بخیر.یک باب مغازه سرقفلی که دست وراث ۲خواهرو۲بردار وهمسر متوفی ومادر متوفی وجوددارد که خواهران باتوافقات سهم خودرادرحضور۶شاهد به برادران فروخته اند ودرحال حاضر ازفروش منصرف شده اند ودرخواست فسق معامله رادارند میخواستم ببینم ایا خواهران میتوانند باشکایت مغازه راببندد ؟حال برادران باید چه کار کنند؟
سلام دوست عزیز، لطفا با شماره های روی سایت تماس بگیرید.