داوری یک روش رسیدگی بر اساس اراده و توافق طرفین است و می‌توان اختلافات بین طرفین را از این طریق حل و فصل کرد. پس باید گفت که داوری یک روش رسیدگی توافق محور است که به داوری اختیاری و اجباری تقسیم می‌شود. که این تقسیم بندی به آزادی طرفین بستگی دارد. یعنی اگر از روی اختیار و اراده باشد، داوری اختیاری و اگر بر اساس اجبار قانونی باشد، داوری اجباری محسوب می‌شود.
ما در این مقاله قصد داریم به بررسی داوری اختیاری و اجباری بپردازیم و همچنین تاثیر اراده و اختیار طرفین را در انتخاب داور بررسی کنیم.
باید به این نکته توجه داشت که حتی بعد از اینکه برای دعوا یا اختلاف به دادگاه مراجعه کردید و یا قبل از اینکه دادگاه رای خود را صادر کند، می‌توانید برای داوری به مرجع انتخابی خود مراجعه کنید.
موضوع دیگری که باید به آن توجه کرد این است که، در داوری اختیاری، احراز رضایت هر دو طرفین لازم و اجباری است. زیرا شرط انتخاب این نوع رسیدگی، توافق و رضایت طرفین است و نباید نظر یکی بر دیگری تحمیل شود. زیرا در این صورت رای داور کلا ارزش و اعتباری نخواهد داشت. بر این اساس داور باید قبل از هر اقدامی توافق و رضایت دو طرف را نسبت به داوری و صلاحیت خود جلب کند.
بنابراین با توجه به مطالب فوق می‌توان گفت که در داوری اختیاری، صلاحیت داور کاملا اختیاری است و از با خواست و اراده طرفین دعوا ایجاد می‌شود.
بیشتر بدانیم: بهترین وکیل ملک چه ویژگی هایی دارد؟
مطابق آیین‌نامه مربوط به داوری در طلاق
مطابق آیین‌نامه مربوط به داوری در طلاق نسبت به درخواست‌های طلاق که از طرف زوجین یا یکی از آنها در دادگاه خانواده یا قائم مقام آن تسلیم می شود، چنانچه اختلاف از طریق دادگاه حل و فصل نشود، رسیدگی به موضوع با صدور قرار، به داوری ارجاع می گردد.
زمانی که از طرف دادگاه قرار ارجاع صادر شد، هر یک از طرفین باید به ظرف مدت بیست روز از زمان ابلاغ، یکی از اقارب خود را به عنوان داور به دادگاه معرفی کند.
این شخص باید شرایط مقرر در آیین نامه را داشته باشد. اگر در بین اقارب خود فردی واجد شرایط پیدا نشد که بتواند داوری کند و یا اینکه نتواند داوری را معرفی کند، دادگاه از بین افرادی که واجد شرایط هستند، شخصی یا اشخاصی را به عنوان داور یا داوران انتخاب می‌کند.
بیشتر بدانیم: بهترین وکیل طلاق توافقی در تهران کیست؟
انتخاب داور به قید قرعه به صورت اختیاری است یا اجباری؟
باید گفت برخی اعتقاد دارند زمانی که دادگاه به قید قرعه داور را انتخاب می‌کند، در این صورت داوری نه از نوع اجباری است و نه از نوع اختیاری، بلکه یک روش جدید برای انتخاب داور است که به ان داوری مستقل می‌گویند.
ولی شاید به نظر برسد که تعیین داور به قید قرعه نوعی داوری اختیاری است. زیرا مرجع داوری از جانب طرفین انتخاب شده است.
دادگاه فقط زمانی که طرفین برای داوری توافق کرده‌اند و یکی از آنها داوری را انتخاب و معرفی نکرده باشد، می‌تواند برای انتخاب داور، دخالت کند.
باید گفت داوری در تجارت بین الملل نسبت به داوری در حقوق داخلی طرفداران بیشتری دارد. معمولا تجار بین المللی بیشتر تمایل دارند که اختلافات بین خودشان را به صورت غیررسمی ولی بر اساس قوانین حقوقی و بایدهایی که داوری برای حل و فصل لازم میداند اجرا کنند. به همین دلیل است که تجارت بین المللی و داوری بین المللی افزایش یافته است.
